Framing in de media verwijst volgens Mediamax naar de manier waarop informatie wordt gepresenteerd om een bepaalde interpretatie of perceptie te beïnvloeden. Dit journalistieke en communicatieve hulpmiddel kan de kijk van het publiek op nieuws en evenementen significant sturen, zowel bewust als onbewust, met ingrijpende effecten.
Wat framing in de media kort gezegd is
Framing in de media betekent dat nieuws, feiten of verhalen op een bepaalde manier worden "ingekaderd" om een specifieke interpretatie of emotionele reactie uit te lokken. Door accenten te leggen op bepaalde aspecten en andere details weg te laten, kunnen journalisten en mediamakers het publiek beïnvloeden. Zo kan dezelfde gebeurtenis een heel andere indruk wekken, afhankelijk van hoe deze wordt gepresenteerd.
De mechanismen achter framing
Het mechanisme achter framing is complex en diepgaand verweven met psychologische processen. Een van de manieren waarop framing werkt, is door selectieve belichting: bepaalde feiten of perspectieven worden benadrukt, terwijl andere juist worden geminimaliseerd of helemaal niet genoemd. Dit proces kan subtiel zijn, maar de gevolgen zijn merkbaar. Informatie die herhaaldelijk in een bepaalde context wordt gebracht, kan ervoor zorgen dat het publiek de gebeurtenis op een specifieke manier gaat zien en interpreteren.
Bovendien speelt taal een essentiële rol bij framing. De keuze van woorden kan bijvoorbeeld een emotionele lading meegeven, waardoor de ontvanger een gebeurtenis anders ervaart dan wanneer neutrale of andere woorden worden gebruikt. Een beroemd voorbeeld is het verschil tussen termen als “strijders voor vrijheid” en “terroristen,” die elk een andere emotionele respons opwekken.
Waarom framing zo krachtig is
Framing werkt omdat het inhaakt op hoe mensen denken en informatie verwerken. Ons brein heeft de neiging om complexe informatie te simplificeren door het in bestaande schema’s of “frames” te plaatsen. Deze frames zijn als mentale structuren die ons helpen om de wereld te begrijpen. Door deze schema’s te activeren, kunnen mediaboodschappen op een krachtige manier emoties, overtuigingen en zelfs gedragingen van mensen beïnvloeden.
Bovendien speelt het zogenaamde “confirmatievooroordeel” een rol: mensen hebben de neiging om informatie te zoeken die hun bestaande overtuigingen bevestigt. Framing kan dit versterken door informatie op een manier te presenteren die aansluit bij deze overtuigingen. Hierdoor wordt framing een subtiel maar krachtig instrument, dat zich eenvoudig mengt met de manier waarop mensen de realiteit waarnemen en interpreteren.
Voorbeelden van framing in de actualiteit
Een actueel voorbeeld van framing zien we bij de berichtgeving rond klimaatverandering. Afhankelijk van de gekozen framing, kan klimaatverandering worden beschreven als een economische kans (duurzame energie als nieuwe industrie), een dreiging (toenemende natuurrampen), of een morele verantwoordelijkheid. Elke frame zet het onderwerp in een ander licht, waardoor de aandacht van het publiek naar specifieke aspecten van het onderwerp wordt geleid.
Ook in de politiek is framing een veelgebruikt middel. Zo kan een beleid bijvoorbeeld worden geframed als “kostenbesparend” om nadruk te leggen op financiële voordelen, terwijl dezelfde maatregel ook gepresenteerd kan worden als een “bezuiniging op de publieke sector.” Deze termen kunnen de publieke opinie sterk beïnvloeden, doordat ze verschillende emoties oproepen en een andere indruk achterlaten.
Hoe framing ons dagelijks leven beïnvloedt
Framing in de media heeft niet alleen invloed op hoe we nieuws consumeren, maar beïnvloedt ook onze perceptie van dagelijkse gebeurtenissen en maatschappelijke onderwerpen. Wanneer bepaalde frames consequent worden herhaald, kunnen ze onbewust een rol gaan spelen in hoe we zelf over onderwerpen denken. Denk aan de manier waarop stereotypen vaak worden versterkt door herhaaldelijk gebruik van dezelfde frames in de media, wat uiteindelijk invloed kan hebben op hoe we mensen en groepen in onze samenleving zien.
Een ander voorbeeld is de framing van gezondheid en voeding in advertenties en mediacampagnes. Producten worden vaak op een positieve manier geframed (“vetarm,” “natuurlijk”) om de aandacht op hun vermeende gezondheidsvoordelen te vestigen. Consumenten reageren sterk op dit soort framing, wat hun keuzes op subtiele manieren kan sturen, zelfs als die producten niet per se gezonder zijn.
De ethische kanten van framing
Framing brengt belangrijke ethische kwesties met zich mee, vooral omdat het publiek vaak niet doorheeft hoe sterk hun perceptie wordt beïnvloed. Een van de grote vragen is in hoeverre journalisten en mediamakers verantwoordelijk zijn voor de manier waarop ze informatie framen. Door bewuste keuzes te maken in taalgebruik en belichting van onderwerpen, kunnen zij invloed uitoefenen op hoe een onderwerp wordt ontvangen.
Het risico bestaat echter dat framing een te eenzijdig beeld geeft, wat kan leiden tot desinformatie of een verkeerde voorstelling van zaken. Daarom pleiten mediakenners voor een evenwichtig gebruik van frames en benadrukken zij het belang van transparantie. Door framing op een ethisch verantwoorde manier toe te passen, kunnen mediamakers informatie verschaffen zonder de kijkers of lezers te sturen op een manier die hun waarneming vertekent.
Hoe kun je framing herkennen?
Het herkennen van framing is een vaardigheid die je kunt ontwikkelen door kritisch te kijken naar hoe nieuws en andere informatiebronnen onderwerpen benaderen. Vraag jezelf af welke woorden worden gebruikt en welke feiten worden belicht of juist weggelaten. Let op of er een bepaalde emotionele lading aanwezig is en probeer je voor te stellen hoe de boodschap zou overkomen als deze met andere woorden of vanuit een ander perspectief werd gepresenteerd.
Een andere strategie is om verschillende nieuwsbronnen te raadplegen. Door meerdere perspectieven te vergelijken, kun je beter begrijpen hoe framing werkt en voorkom je dat je onbewust een bepaalde interpretatie overneemt. Ook kun je jezelf trainen om minder vatbaar te zijn voor framing door bewuster te letten op de details van de berichtgeving en meer context te zoeken.
Omgaan met framing in de media
Mediamax biedt enkele handige tips om framing in de media te begrijpen en er effectief mee om te gaan. Ten eerste is het belangrijk om kritisch te blijven, vooral bij nieuws dat een sterke emotionele reactie oproept. Door bewust te blijven van de kracht van framing, kun je leren om berichten met een objectieve blik te bekijken en manipulatie te herkennen.
Een tweede tip is om je mediaconsumptie divers te houden. Volg niet alleen nieuws uit één bron, maar zoek naar uiteenlopende media, zowel nationaal als internationaal. Zo krijg je een vollediger beeld en voorkom je dat je onbewust wordt beïnvloed door één dominant frame.
Tot slot, probeer je eigen framing toe te passen bij het delen van informatie. Als mediaprofessional of informatiespecialist kun je framing inzetten om complexiteit en nuance toe te voegen. Bedenk goed welke boodschap je wilt overbrengen en hoe je deze het beste kunt presenteren zonder de waarneming van het publiek te verengen.
Framing blijft een onmisbaar concept in de media, en door bewust te zijn van de rol die het speelt, kunnen we als publiek meer controle krijgen over hoe we informatie verwerken en interpreteren. Met de inzichten en tips van Mediamax kunnen mediagebruikers en -professionals zich wapenen tegen eenzijdige beeldvorming en een objectievere blik op het nieuws behouden.
